Shivananda Lahari in Gujarati

Shivananda Lahari – Gujarati Lyrics (Text)

Shivananda Lahari – Gujarati Script


રચન: આદિ શંકરાચાર્ય

કલાભ્યાં ચૂડાલંકૃત-શશિ કલાભ્યાં નિજ તપઃ-
ફલાભ્યાં ભક્તેશુ પ્રકટિત-ફલાભ્યાં ભવતુ મે |
શિવાભ્યાં-અસ્તોક-ત્રિભુવન શિવાભ્યાં હૃદિ પુનર-
ભવાભ્યામ આનન્દ સ્ફુર-દનુભવાભ્યાં નતિરિયમ || 1 ||

ગલન્તી શમ્ભો ત્વચ-ચરિત-સરિતઃ કિલ્બિશ-રજો
દલન્તી ધીકુલ્યા-સરણિશુ પતન્તી વિજયતામ
દિશન્તી સંસાર-ભ્રમણ-પરિતાપ-ઉપશમનં
વસન્તી મચ-ચેતો-હૃદભુવિ શિવાનન્દ-લહરી 2

ત્રયી-વેદ્યં હૃદ્યં ત્રિ-પુર-હરમ આદ્યં ત્રિ-નયનં
જટા-ભારોદારં ચલદ-ઉરગ-હારં મૃગ ધરમ
મહા-દેવં દેવં મયિ સદય-ભાવં પશુ-પતિં
ચિદ-આલમ્બં સામ્બં શિવમ-અતિ-વિડમ્બં હૃદિ ભજે 3

સહસ્રં વર્તન્તે જગતિ વિબુધાઃ ક્શુદ્ર-ફલદા
ન મન્યે સ્વપ્ને વા તદ-અનુસરણં તત-કૃત-ફલમ
હરિ-બ્રહ્માદીનાં-અપિ નિકટ-ભાજાં-અસુલભં
ચિરં યાચે શમ્ભો શિવ તવ પદામ્ભોજ-ભજનમ 4

સ્મૃતૌ શાસ્ત્રે વૈદ્યે શકુન-કવિતા-ગાન-ફણિતૌ
પુરાણે મન્ત્રે વા સ્તુતિ-નટન-હાસ્યેશુ-અચતુરઃ
કથં રાજ્નાં પ્રીતિર-ભવતિ મયિ કો(અ)હં પશુ-પતે
પશું માં સર્વજ્ન પ્રથિત-કૃપયા પાલય વિભો 5

ઘટો વા મૃત-પિણ્ડો-અપિ-અણુર-અપિ ચ ધૂમો-અગ્નિર-અચલઃ
પટો વા તન્તુર-વા પરિહરતિ કિં ઘોર-શમનમ
વૃથા કણ્ઠ-ક્શોભં વહસિ તરસા તર્ક-વચસા
પદામ્ભોજં શમ્ભોર-ભજ પરમ-સૌખ્યં વ્રજ સુધીઃ 6

મનસ-તે પાદાબ્જે નિવસતુ વચઃ સ્તોત્ર-ફણિતૌ
કરૌ ચ-અભ્યર્ચાયાં શ્રુતિર-અપિ કથાકર્ણન-વિધૌ
તવ ધ્યાને બુદ્ધિર-નયન-યુગલં મૂર્તિ-વિભવે
પર-ગ્રન્થાન કૈર-વા પરમ-શિવ જાને પરમ-અતઃ 7

યથા બુદ્ધિઃ-શુક્તૌ રજતમ ઇતિ કાચાશ્મનિ મણિર-
જલે પૈશ્ટે ક્શીરં ભવતિ મૃગ-તૃશ્ણાસુ સલિલમ
તથા દેવ-ભ્રાન્ત્યા ભજતિ ભવદ-અન્યં જડ જનો
મહા-દેવેશં ત્વાં મનસિ ચ ન મત્વા પશુ-પતે 8

ગભીરે કાસારે વિશતિ વિજને ઘોર-વિપિને
વિશાલે શૈલે ચ ભ્રમતિ કુસુમાર્થં જડ-મતિઃ
સમર્પ્યૈકં ચેતઃ-સરસિજમ ઉમા નાથ ભવતે
સુખેન-અવસ્થાતું જન ઇહ ન જાનાતિ કિમ-અહો 9

નરત્વં દેવત્વં નગ-વન-મૃગત્વં મશકતા
પશુત્વં કીટત્વં ભવતુ વિહગત્વાદિ-જનનમ
સદા ત્વત-પાદાબ્જ-સ્મરણ-પરમાનન્દ-લહરી
વિહારાસક્તં ચેદ-હૃદયં-ઇહ કિં તેન વપુશા 10

વટુર્વા ગેહી વા યતિર-અપિ જટી વા તદિતરો
નરો વા યઃ કશ્ચિદ-ભવતુ ભવ કિં તેન ભવતિ
યદીયં હૃત-પદ્મં યદિ ભવદ-અધીનં પશુ-પતે
તદીયસ-ત્વં શમ્ભો ભવસિ ભવ ભારં ચ વહસિ 11

ગુહાયાં ગેહે વા બહિર-અપિ વને વા(અ)દ્રિ-શિખરે
જલે વા વહ્નૌ વા વસતુ વસતેઃ કિં વદ ફલમ
સદા યસ્યૈવાન્તઃકરણમ-અપિ શમ્બો તવ પદે
સ્થિતં ચેદ-યોગો(અ)સૌ સ ચ પરમ-યોગી સ ચ સુખી 12

અસારે સંસારે નિજ-ભજન-દૂરે જડધિયા
ભરમન્તં મામ-અન્ધં પરમ-કૃપયા પાતુમ ઉચિતમ
મદ-અન્યઃ કો દીનસ-તવ કૃપણ-રક્શાતિ-નિપુણસ-
ત્વદ-અન્યઃ કો વા મે ત્રિ-જગતિ શરણ્યઃ પશુ-પતે 13

પ્રભુસ-ત્વં દીનાનાં ખલુ પરમ-બન્ધુઃ પશુ-પતે
પ્રમુખ્યો(અ)હં તેશામ-અપિ કિમ-ઉત બન્ધુત્વમ-અનયોઃ
ત્વયૈવ ક્શન્તવ્યાઃ શિવ મદ-અપરાધાશ-ચ સકલાઃ
પ્રયત્નાત-કર્તવ્યં મદ-અવનમ-ઇયં બન્ધુ-સરણિઃ 14

ઉપેક્શા નો ચેત કિં ન હરસિ ભવદ-ધ્યાન-વિમુખાં
દુરાશા-ભૂયિશ્ઠાં વિધિ-લિપિમ-અશક્તો યદિ ભવાન
શિરસ-તદ-વદિધાત્રં ન નખલુ સુવૃત્તં પશુ-પતે
કથં વા નિર-યત્નં કર-નખ-મુખેનૈવ લુલિતમ 15

વિરિન્ચિર-દીર્ઘાયુર-ભવતુ ભવતા તત-પર-શિરશ-
ચતુશ્કં સંરક્શ્યં સ ખલુ ભુવિ દૈન્યં લિખિતવાન
વિચારઃ કો વા માં વિશદ-કૃપયા પાતિ શિવ તે
કટાક્શ-વ્યાપારઃ સ્વયમ-અપિ ચ દીનાવન-પરઃ 16

ફલાદ-વા પુણ્યાનાં મયિ કરુણયા વા ત્વયિ વિભો
પ્રસન્ને(અ)પિ સ્વામિન ભવદ-અમલ-પાદાબ્જ-યુગલમ
કથં પશ્યેયં માં સ્થગયતિ નમઃ-સમ્ભ્રમ-જુશાં
નિલિમ્પાનાં શ્રેણિર-નિજ-કનક-માણિક્ય-મકુટૈઃ 17

ત્વમ-એકો લોકાનાં પરમ-ફલદો દિવ્ય-પદવીં
વહન્તસ-ત્વન્મૂલાં પુનર-અપિ ભજન્તે હરિ-મુખાઃ
કિયદ-વા દાક્શિણ્યં તવ શિવ મદાશા ચ કિયતી
કદા વા મદ-રક્શાં વહસિ કરુણા-પૂરિત-દૃશા 18

દુરાશા-ભૂયિશ્ઠે દુરધિપ-ગૃહ-દ્વાર-ઘટકે
દુરન્તે સંસારે દુરિત-નિલયે દુઃખ જનકે
મદાયાસમ કિં ન વ્યપનયસિ કસ્યોપકૃતયે
વદેયં પ્રીતિશ-ચેત તવ શિવ કૃતાર્થાઃ ખલુ વયમ 19

સદા મોહાટવ્યાં ચરતિ યુવતીનાં કુચ-ગિરૌ
નટત્ય-આશા-શાખાસ-વટતિ ઝટિતિ સ્વૈરમ-અભિતઃ
કપાલિન ભિક્શો મે હૃદય-કપિમ-અત્યન્ત-ચપલં
દૃઢં ભક્ત્યા બદ્ધ્વા શિવ ભવદ-અધીનં કુરુ વિભો 20

ધૃતિ-સ્તમ્ભાધારં દૃઢ-ગુણ નિબદ્ધાં સગમનાં
વિચિત્રાં પદ્માઢ્યાં પ્રતિ-દિવસ-સન્માર્ગ-ઘટિતામ
સ્મરારે મચ્ચેતઃ-સ્ફુટ-પટ-કુટીં પ્રાપ્ય વિશદાં
જય સ્વામિન શક્ત્યા સહ શિવ ગણૈઃ-સેવિત વિભો 21

પ્રલોભાદ્યૈર-અર્થાહરણ-પર-તન્ત્રો ધનિ-ગૃહે
પ્રવેશોદ્યુક્તઃ-સન ભ્રમતિ બહુધા તસ્કર-પતે
ઇમં ચેતશ-ચોરં કથમ-ઇહ સહે શન્કર વિભો
તવાધીનં કૃત્વા મયિ નિરપરાધે કુરુ કૃપામ 22

કરોમિ ત્વત-પૂજાં સપદિ સુખદો મે ભવ વિભો
વિધિત્વં વિશ્ણુત્વમ દિશસિ ખલુ તસ્યાઃ ફલમ-ઇતિ
પુનશ્ચ ત્વાં દ્રશ્ટું દિવિ ભુવિ વહન પક્શિ-મૃગતામ-
અદૃશ્ટ્વા તત-ખેદં કથમ-ઇહ સહે શન્કર વિભો 23

કદા વા કૈલાસે કનક-મણિ-સૌધે સહ-ગણૈર-
વસન શમ્ભોર-અગ્રે સ્ફુટ-ઘટિત-મૂર્ધાન્જલિ-પુટઃ
વિભો સામ્બ સ્વામિન પરમ-શિવ પાહીતિ નિગદન
વિધાતૃઋણાં કલ્પાન ક્શણમ-ઇવ વિનેશ્યામિ સુખતઃ 24

સ્તવૈર-બ્રહ્માદીનાં જય-જય-વચોભિર-નિયમાનાં
ગણાનાં કેલીભિર-મદકલ-મહોક્શસ્ય કકુદિ
સ્થિતં નીલ-ગ્રીવં ત્રિ-નયનં-ઉમાશ્લિશ્ટ-વપુશં
કદા ત્વાં પશ્યેયં કર-ધૃત-મૃગં ખણ્ડ-પરશુમ 25

કદા વા ત્વાં દૃશ્ટ્વા ગિરિશ તવ ભવ્યાન્ઘ્રિ-યુગલં
ગૃહીત્વા હસ્તાભ્યાં શિરસિ નયને વક્શસિ વહન
સમાશ્લિશ્યાઘ્રાય સ્ફુટ-જલજ-ગન્ધાન પરિમલાન-
અલભ્યાં બ્રહ્માદ્યૈર-મુદમ-અનુભવિશ્યામિ હૃદયે 26

કરસ્થે હેમાદ્રૌ ગિરિશ નિકટસ્થે ધન-પતૌ
ગૃહસ્થે સ્વર્ભૂજા(અ)મર-સુરભિ-ચિન્તામણિ-ગણે
શિરસ્થે શીતાંશૌ ચરણ-યુગલસ્થે(અ)ખિલ શુભે
કમ-અર્થં દાસ્યે(અ)હં ભવતુ ભવદ-અર્થં મમ મનઃ 27

સારૂપ્યં તવ પૂજને શિવ મહા-દેવેતિ સંકીર્તને
સામીપ્યં શિવ ભક્તિ-ધુર્ય-જનતા-સાંગત્ય-સંભાશણે
સાલોક્યં ચ ચરાચરાત્મક-તનુ-ધ્યાને ભવાની-પતે
સાયુજ્યં મમ સિદ્ધિમ-અત્ર ભવતિ સ્વામિન કૃતાર્થોસ્મ્યહમ 28

ત્વત-પાદામ્બુજમ-અર્ચયામિ પરમં ત્વાં ચિન્તયામિ-અન્વહં
ત્વામ-ઈશં શરણં વ્રજામિ વચસા ત્વામ-એવ યાચે વિભો
વીક્શાં મે દિશ ચાક્શુશીં સ-કરુણાં દિવ્યૈશ-ચિરં પ્રાર્થિતાં
શમ્ભો લોક-ગુરો મદીય-મનસઃ સૌખ્યોપદેશં કુરુ 29

વસ્ત્રોદ-ધૂત વિધૌ સહસ્ર-કરતા પુશ્પાર્ચને વિશ્ણુતા
ગન્ધે ગન્ધ-વહાત્મતા(અ)ન્ન-પચને બહિર-મુખાધ્યક્શતા
પાત્રે કાન્ચન-ગર્ભતાસ્તિ મયિ ચેદ બાલેન્દુ ચૂડા-મણે
શુશ્રૂશાં કરવાણિ તે પશુ-પતે સ્વામિન ત્રિ-લોકી-ગુરો 30

નાલં વા પરમોપકારકમ-ઇદં ત્વેકં પશૂનાં પતે
પશ્યન કુક્શિ-ગતાન ચરાચર-ગણાન બાહ્યસ્થિતાન રક્શિતુમ
સર્વામર્ત્ય-પલાયનૌશધમ-અતિ-જ્વાલા-કરં ભી-કરં
નિક્શિપ્તં ગરલં ગલે ન ગલિતં નોદ્ગીર્ણમ-એવ-ત્વયા 31

જ્વાલોગ્રઃ સકલામરાતિ-ભયદઃ ક્શ્વેલઃ કથં વા ત્વયા
દૃશ્ટઃ કિં ચ કરે ધૃતઃ કર-તલે કિં પક્વ-જમ્બૂ-ફલમ
જિહ્વાયાં નિહિતશ્ચ સિદ્ધ-ઘુટિકા વા કણ્ઠ-દેશે ભૃતઃ
કિં તે નીલ-મણિર-વિભૂશણમ-અયં શમ્ભો મહાત્મન વદ 32

નાલં વા સકૃદ-એવ દેવ ભવતઃ સેવા નતિર-વા નુતિઃ
પૂજા વા સ્મરણં કથા-શ્રવણમ-અપિ-આલોકનં માદૃશામ
સ્વામિન્ન-અસ્થિર-દેવતાનુસરણાયાસેન કિં લભ્યતે
કા વા મુક્તિર-ઇતઃ કુતો ભવતિ ચેત કિં પ્રાર્થનીયં તદા 33

કિં બ્રૂમસ-તવ સાહસં પશુ-પતે કસ્યાસ્તિ શમ્ભો ભવદ-
ધૈર્યં ચેદૃશમ-આત્મનઃ-સ્થિતિર-ઇયં ચાન્યૈઃ કથં લભ્યતે
ભ્રશ્યદ-દેવ-ગણં ત્રસન-મુનિ-ગણં નશ્યત-પ્રપન્ચં લયં
પશ્યન-નિર્ભય એક એવ વિહરતિ-આનન્દ-સાન્દ્રો ભવાન 34

યોગ-ક્શેમ-ધુરં-ધરસ્ય સકલઃ-શ્રેયઃ પ્રદોદ્યોગિનો
દૃશ્ટાદૃશ્ટ-મતોપદેશ-કૃતિનો બાહ્યાન્તર-વ્યાપિનઃ
સર્વજ્નસ્ય દયા-કરસ્ય ભવતઃ કિં વેદિતવ્યં મયા
શમ્ભો ત્વં પરમાન્તરંગ ઇતિ મે ચિત્તે સ્મરામિ-અન્વહમ 35

ભક્તો ભક્તિ-ગુણાવૃતે મુદ-અમૃતા-પૂર્ણે પ્રસન્ને મનઃ
કુમ્ભે સામ્બ તવાન્ઘ્રિ-પલ્લવ યુગં સંસ્થાપ્ય સંવિત-ફલમ
સત્ત્વં મન્ત્રમ-ઉદીરયન-નિજ શરીરાગાર શુદ્ધિં વહન
પુણ્યાહં પ્રકટી કરોમિ રુચિરં કલ્યાણમ-આપાદયન 36

આમ્નાયામ્બુધિમ-આદરેણ સુમનઃ-સન્ઘાઃ-સમુદ્યન-મનો
મન્થાનં દૃઢ ભક્તિ-રજ્જુ-સહિતં કૃત્વા મથિત્વા તતઃ
સોમં કલ્પ-તરું સુ-પર્વ-સુરભિં ચિન્તા-મણિં ધીમતાં
નિત્યાનન્દ-સુધાં નિરન્તર-રમા-સૌભાગ્યમ-આતન્વતે 37

પ્રાક-પુણ્યાચલ-માર્ગ-દર્શિત-સુધા-મૂર્તિઃ પ્રસન્નઃ-શિવઃ
સોમઃ-સદ-ગુણ-સેવિતો મૃગ-ધરઃ પૂર્ણાસ-તમો-મોચકઃ
ચેતઃ પુશ્કર-લક્શિતો ભવતિ ચેદ-આનન્દ-પાથો-નિધિઃ
પ્રાગલ્ભ્યેન વિજૃમ્ભતે સુમનસાં વૃત્તિસ-તદા જાયતે 38

ધર્મો મે ચતુર-અન્ઘ્રિકઃ સુચરિતઃ પાપં વિનાશં ગતં
કામ-ક્રોધ-મદાદયો વિગલિતાઃ કાલાઃ સુખાવિશ્કૃતાઃ
જ્નાનાનન્દ-મહૌશધિઃ સુફલિતા કૈવલ્ય નાથે સદા
માન્યે માનસ-પુણ્ડરીક-નગરે રાજાવતંસે સ્થિતે 39

ધી-યન્ત્રેણ વચો-ઘટેન કવિતા-કુલ્યોપકુલ્યાક્રમૈર-
આનીતૈશ્ચ સદાશિવસ્ય ચરિતામ્ભો-રાશિ-દિવ્યામૃતૈઃ
હૃત-કેદાર-યુતાશ-ચ ભક્તિ-કલમાઃ સાફલ્યમ-આતન્વતે
દુર્ભિક્શાન-મમ સેવકસ્ય ભગવન વિશ્વેશ ભીતિઃ કુતઃ 40

પાપોત્પાત-વિમોચનાય રુચિરૈશ્વર્યાય મૃત્યું-જય
સ્તોત્ર-ધ્યાન-નતિ-પ્રદિક્શિણ-સપર્યાલોકનાકર્ણને
જિહ્વા-ચિત્ત-શિરોન્ઘ્રિ-હસ્ત-નયન-શ્રોત્રૈર-અહમ પ્રાર્થિતો
મામ-આજ્નાપય તન-નિરૂપય મુહુર-મામેવ મા મે(અ)વચઃ 41

ગામ્ભીર્યં પરિખા-પદં ઘન-ધૃતિઃ પ્રાકાર-ઉદ્યદ-ગુણ
સ્તોમશ-ચાપ્ત-બલં ઘનેન્દ્રિય-ચયો દ્વારાણિ દેહે સ્થિતઃ
વિદ્યા-વસ્તુ-સમૃદ્ધિર-ઇતિ-અખિલ-સામગ્રી-સમેતે સદા
દુર્ગાતિ-પ્રિય-દેવ મામક-મનો-દુર્ગે નિવાસં કુરુ 42

મા ગચ્ચ ત્વમ-ઇતસ-તતો ગિરિશ ભો મય્યેવ વાસં કુરુ
સ્વામિન્ન-આદિ કિરાત મામક-મનઃ કાન્તાર-સીમાન્તરે
વર્તન્તે બહુશો મૃગા મદ-જુશો માત્સર્ય-મોહાદયસ-
તાન હત્વા મૃગયા-વિનોદ રુચિતા-લાભં ચ સંપ્રાપ્સ્યસિ 43

કર-લગ્ન મૃગઃ કરીન્દ્ર-ભન્ગો
ઘન શાર્દૂલ-વિખણ્ડનો(અ)સ્ત-જન્તુઃ
ગિરિશો વિશદ-આકૃતિશ-ચ ચેતઃ
કુહરે પન્ચ મુખોસ્તિ મે કુતો ભીઃ 44

ચન્દઃ-શાખિ-શિખાન્વિતૈર-દ્વિજ-વરૈઃ સંસેવિતે શાશ્વતે
સૌખ્યાપાદિનિ ખેદ-ભેદિનિ સુધા-સારૈઃ ફલૈર-દીપિતે
ચેતઃ પક્શિ-શિખા-મણે ત્યજ વૃથા-સન્ચારમ-અન્યૈર-અલં
નિત્યં શન્કર-પાદ-પદ્મ-યુગલી-નીડે વિહારં કુરુ 45

આકીર્ણે નખ-રાજિ-કાન્તિ-વિભવૈર-ઉદ્યત-સુધા-વૈભવૈર-
આધૌતેપિ ચ પદ્મ-રાગ-લલિતે હંસ-વ્રજૈર-આશ્રિતે
નિત્યં ભક્તિ-વધૂ ગણૈશ-ચ રહસિ સ્વેચ્ચા-વિહારં કુરુ
સ્થિત્વા માનસ-રાજ-હંસ ગિરિજા નાથાન્ઘ્રિ-સૌધાન્તરે 46

શમ્ભુ-ધ્યાન-વસન્ત-સન્ગિનિ હૃદારામે(અ)ઘ-જીર્ણચ્ચદાઃ
સ્રસ્તા ભક્તિ લતાચ્ચટા વિલસિતાઃ પુણ્ય-પ્રવાલ-શ્રિતાઃ
દીપ્યન્તે ગુણ-કોરકા જપ-વચઃ પુશ્પાણિ સદ-વાસના
જ્નાનાનન્દ-સુધા-મરન્દ-લહરી સંવિત-ફલાભ્યુન્નતિઃ 47

નિત્યાનન્દ-રસાલયં સુર-મુનિ-સ્વાન્તામ્બુજાતાશ્રયં
સ્વચ્ચં સદ-દ્વિજ-સેવિતં કલુશ-હૃત-સદ-વાસનાવિશ્કૃતમ
શમ્ભુ-ધ્યાન-સરોવરં વ્રજ મનો-હંસાવતંસ સ્થિરં
કિં ક્શુદ્રાશ્રય-પલ્વલ-ભ્રમણ-સંજાત-શ્રમં પ્રાપ્સ્યસિ 48

આનન્દામૃત-પૂરિતા હર-પદામ્ભોજાલવાલોદ્યતા
સ્થૈર્યોપઘ્નમ-ઉપેત્ય ભક્તિ લતિકા શાખોપશાખાન્વિતા
ઉચ્ચૈર-માનસ-કાયમાન-પટલીમ-આક્રમ્ય નિશ-કલ્મશા
નિત્યાભીશ્ટ-ફલ-પ્રદા ભવતુ મે સત-કર્મ-સંવર્ધિતા 49

સન્ધ્યારમ્ભ-વિજૃમ્ભિતં શ્રુતિ-શિર-સ્થાનાન્તર-આધિશ્ઠિતં
સ-પ્રેમ ભ્રમરાભિરામમ-અસકૃત સદ-વાસના-શોભિતમ
ભોગીન્દ્રાભરણં સમસ્ત-સુમનઃ-પૂજ્યં ગુણાવિશ્કૃતં
સેવે શ્રી-ગિરિ-મલ્લિકાર્જુન-મહા-લિન્ગં શિવાલિન્ગિતમ 50

ભૃન્ગીચ્ચા-નટનોત્કટઃ કરિ-મદ-ગ્રાહી સ્ફુરન-માધવ-
આહ્લાદો નાદ-યુતો મહાસિત-વપુઃ પન્ચેશુણા ચાદૃતઃ
સત-પક્શઃ સુમનો-વનેશુ સ પુનઃ સાક્શાન-મદીયે મનો
રાજીવે ભ્રમરાધિપો વિહરતાં શ્રી શૈલ-વાસી વિભુઃ 51

કારુણ્યામૃત-વર્શિણં ઘન-વિપદ-ગ્રીશ્મચ્ચિદા-કર્મઠં
વિદ્યા-સસ્ય-ફલોદયાય સુમનઃ-સંસેવ્યમ-ઇચ્ચાકૃતિમ
નૃત્યદ-ભક્ત-મયૂરમ-અદ્રિ-નિલયં ચન્ચજ-જટા-મણ્ડલં
શમ્ભો વાન્ચતિ નીલ-કન્ધર-સદા ત્વાં મે મનશ-ચાતકઃ 52

આકાશેન શિખી સમસ્ત ફણિનાં નેત્રા કલાપી નતા-
(અ)નુગ્રાહિ-પ્રણવોપદેશ-નિનદૈઃ કેકીતિ યો ગીયતે
શ્યામાં શૈલ-સમુદ્ભવાં ઘન-રુચિં દૃશ્ટ્વા નટન્તં મુદા
વેદાન્તોપવને વિહાર-રસિકં તં નીલ-કણ્ઠં ભજે 53

સન્ધ્યા ઘર્મ-દિનાત્યયો હરિ-કરાઘાત-પ્રભૂતાનક-
ધ્વાનો વારિદ ગર્જિતં દિવિશદાં દૃશ્ટિચ્ચટા ચન્ચલા
ભક્તાનાં પરિતોશ બાશ્પ વિતતિર-વૃશ્ટિર-મયૂરી શિવા
યસ્મિન્ન-ઉજ્જ્વલ-તાણ્ડવં વિજયતે તં નીલ-કણ્ઠં ભજે 54

આદ્યાયામિત-તેજસે-શ્રુતિ-પદૈર-વેદ્યાય સાધ્યાય તે
વિદ્યાનન્દ-મયાત્મને ત્રિ-જગતઃ-સંરક્શણોદ્યોગિને
ધ્યેયાયાખિલ-યોગિભિઃ-સુર-ગણૈર-ગેયાય માયાવિને
સમ્યક તાણ્ડવ-સંભ્રમાય જટિને સેયં નતિઃ-શમ્ભવે 55

નિત્યાય ત્રિ-ગુણાત્મને પુર-જિતે કાત્યાયની-શ્રેયસે
સત્યાયાદિ કુટુમ્બિને મુનિ-મનઃ પ્રત્યક્શ-ચિન-મૂર્તયે
માયા-સૃશ્ટ-જગત-ત્રયાય સકલ-આમ્નાયાન્ત-સન્ચારિણે
સાયં તાણ્ડવ-સમ્ભ્રમાય જટિને સેયં નતિઃ-શમ્ભવે 56

નિત્યં સ્વોદર-પોશણાય સકલાન-ઉદ્દિશ્ય વિત્તાશયા
વ્યર્થં પર્યટનં કરોમિ ભવતઃ-સેવાં ન જાને વિભો
મજ-જન્માન્તર-પુણ્ય-પાક-બલતસ-ત્વં શર્વ સર્વાન્તરસ-
તિશ્ઠસ્યેવ હિ તેન વા પશુ-પતે તે રક્શણીયો(અ)સ્મ્યહમ 57

એકો વારિજ-બાન્ધવઃ ક્શિતિ-નભો વ્યાપ્તં તમો-મણ્ડલં
ભિત્વા લોચન-ગોચરોપિ ભવતિ ત્વં કોટિ-સૂર્ય-પ્રભઃ
વેદ્યઃ કિં ન ભવસ્યહો ઘન-તરં કીદૃન્ગ્ભવેન-મત્તમસ-
તત-સર્વં વ્યપનીય મે પશુ-પતે સાક્શાત પ્રસન્નો ભવ 58

હંસઃ પદ્મ-વનં સમિચ્ચતિ યથા નીલામ્બુદં ચાતકઃ
કોકઃ કોક-નદ-પ્રિયં પ્રતિ-દિનં ચન્દ્રં ચકોરસ-તથા
ચેતો વાન્ચતિ મામકં પશુ-પતે ચિન-માર્ગ મૃગ્યં વિભો
ગૌરી નાથ ભવત-પદાબ્જ-યુગલં કૈવલ્ય-સૌખ્ય-પ્રદમ 59

રોધસ-તોયહૃતઃ શ્રમેણ-પથિકશ-ચાયાં તરોર-વૃશ્ટિતઃ
ભીતઃ સ્વસ્થ ગૃહં ગૃહસ્થમ-અતિથિર-દીનઃ પ્રભં ધાર્મિકમ
દીપં સન્તમસાકુલશ-ચ શિખિનં શીતાવૃતસ-ત્વં તથા
ચેતઃ-સર્વ-ભયાપહં-વ્રજ સુખં શમ્ભોઃ પદામ્ભોરુહમ 60

અન્કોલં નિજ બીજ સન્તતિર-અયસ્કાન્તોપલં સૂચિકા
સાધ્વી નૈજ વિભું લતા ક્શિતિ-રુહં સિન્ધુહ-સરિદ-વલ્લભમ
પ્રાપ્નોતીહ યથા તથા પશુ-પતેઃ પાદારવિન્દ-દ્વયં
ચેતોવૃત્તિર-ઉપેત્ય તિશ્ઠતિ સદા સા ભક્તિર-ઇતિ-ઉચ્યતે 61

આનન્દાશ્રુભિર-આતનોતિ પુલકં નૈર્મલ્યતશ-ચાદનં
વાચા શન્ખ મુખે સ્થિતૈશ-ચ જઠરા-પૂર્તિં ચરિત્રામૃતૈઃ
રુદ્રાક્શૈર-ભસિતેન દેવ વપુશો રક્શાં ભવદ-ભાવના-
પર્યન્કે વિનિવેશ્ય ભક્તિ જનની ભક્તાર્ભકં રક્શતિ 62

માર્ગા-વર્તિત પાદુકા પશુ-પતેર-અંગસ્ય કૂર્ચાયતે
ગણ્ડૂશામ્બુ-નિશેચનં પુર-રિપોર-દિવ્યાભિશેકાયતે
કિન્ચિદ-ભક્શિત-માંસ-શેશ-કબલં નવ્યોપહારાયતે
ભક્તિઃ કિં ન કરોતિ-અહો વન-ચરો ભક્તાવતમ્સાયતે 63

વક્શસ્તાડનમ-અન્તકસ્ય કઠિનાપસ્માર સમ્મર્દનં
ભૂ-ભૃત-પર્યટનં નમત-સુર-શિરઃ-કોટીર સન્ઘર્શણમ
કર્મેદં મૃદુલસ્ય તાવક-પદ-દ્વન્દ્વસ્ય ગૌરી-પતે
મચ્ચેતો-મણિ-પાદુકા-વિહરણં શમ્ભો સદાન્ગી-કુરુ 64

વક્શસ-તાડન શન્કયા વિચલિતો વૈવસ્વતો નિર્જરાઃ
કોટીરોજ્જ્વલ-રત્ન-દીપ-કલિકા-નીરાજનં કુર્વતે
દૃશ્ટ્વા મુક્તિ-વધૂસ-તનોતિ નિભૃતાશ્લેશં ભવાની-પતે
યચ-ચેતસ-તવ પાદ-પદ્મ-ભજનં તસ્યેહ કિં દુર-લભમ 65

ક્રીડાર્થં સૃજસિ પ્રપન્ચમ-અખિલં ક્રીડા-મૃગાસ-તે જનાઃ
યત-કર્માચરિતં મયા ચ ભવતઃ પ્રીત્યૈ ભવત્યેવ તત
શમ્ભો સ્વસ્ય કુતૂહલસ્ય કરણં મચ્ચેશ્ટિતં નિશ્ચિતં
તસ્માન-મામક રક્શણં પશુ-પતે કર્તવ્યમ-એવ ત્વયા 66

બહુ-વિધ-પરિતોશ-બાશ્પ-પૂર-
સ્ફુટ-પુલકાન્કિત-ચારુ-ભોગ-ભૂમિમ
ચિર-પદ-ફલ-કાન્ક્શિ-સેવ્યમાનાં
પરમ સદાશિવ-ભાવનાં પ્રપદ્યે 67

અમિત-મુદમૃતં મુહુર-દુહન્તીં
વિમલ-ભવત-પદ-ગોશ્ઠમ-આવસન્તીમ
સદય પશુ-પતે સુપુણ્ય-પાકાં
મમ પરિપાલય ભક્તિ ધેનુમ-એકામ 68

જડતા પશુતા કલન્કિતા
કુટિલ-ચરત્વં ચ નાસ્તિ મયિ દેવ
અસ્તિ યદિ રાજ-મૌલે
ભવદ-આભરણસ્ય નાસ્મિ કિં પાત્રમ 69

અરહસિ રહસિ સ્વતન્ત્ર-બુદ્ધ્યા
વરિ-વસિતું સુલભઃ પ્રસન્ન-મૂર્તિઃ
અગણિત ફલ-દાયકઃ પ્રભુર-મે
જગદ-અધિકો હૃદિ રાજ-શેખરોસ્તિ 70

આરૂઢ-ભક્તિ-ગુણ-કુન્ચિત-ભાવ-ચાપ-
યુક્તૈઃ-શિવ-સ્મરણ-બાણ-ગણૈર-અમોઘૈઃ
નિર્જિત્ય કિલ્બિશ-રિપૂન વિજયી સુધીન્દ્રઃ-
સાનન્દમ-આવહતિ સુસ્થિર-રાજ-લક્શ્મીમ 71

ધ્યાનાન્જનેન સમવેક્શ્ય તમઃ-પ્રદેશં
ભિત્વા મહા-બલિભિર-ઈશ્વર નામ-મન્ત્રૈઃ
દિવ્યાશ્રિતં ભુજગ-ભૂશણમ-ઉદ્વહન્તિ
યે પાદ-પદ્મમ-ઇહ તે શિવ તે કૃતાર્થાઃ 72

ભૂ-દારતામ-ઉદવહદ-યદ-અપેક્શયા શ્રી-
ભૂ-દાર એવ કિમતઃ સુમતે લભસ્વ
કેદારમ-આકલિત મુક્તિ મહૌશધીનાં
પાદારવિન્દ ભજનં પરમેશ્વરસ્ય 73

આશા-પાશ-ક્લેશ-દુર-વાસનાદિ-
ભેદોદ્યુક્તૈર-દિવ્ય-ગન્ધૈર-અમન્દૈઃ
આશા-શાટીકસ્ય પાદારવિન્દં
ચેતઃ-પેટીં વાસિતાં મે તનોતુ 74

કલ્યાણિનં સરસ-ચિત્ર-ગતિં સવેગં
સર્વેન્ગિતજ્નમ-અનઘં ધ્રુવ-લક્શણાઢ્યમ
ચેતસ-તુરન્ગમ-અધિરુહ્ય ચર સ્મરારે
નેતઃ-સમસ્ત જગતાં વૃશભાધિરૂઢ 75

ભક્તિર-મહેશ-પદ-પુશ્કરમ-આવસન્તી
કાદમ્બિનીવ કુરુતે પરિતોશ-વર્શમ
સમ્પૂરિતો ભવતિ યસ્ય મનસ-તટાકસ-
તજ-જન્મ-સસ્યમ-અખિલં સફલં ચ નાન્યત 76

બુદ્ધિઃ-સ્થિરા ભવિતુમ-ઈશ્વર-પાદ-પદ્મ
સક્તા વધૂર-વિરહિણીવ સદા સ્મરન્તી
સદ-ભાવના-સ્મરણ-દર્શન-કીર્તનાદિ
સમ્મોહિતેવ શિવ-મન્ત્ર-જપેન વિન્તે 77

સદ-ઉપચાર-વિધિશુ-અનુ-બોધિતાં
સવિનયાં સુહૃદં સદુપાશ્રિતામ
મમ સમુદ્ધર બુદ્ધિમ-ઇમાં પ્રભો
વર-ગુણેન નવોઢ-વધૂમ-ઇવ 78

નિત્યં યોગિ-મનહ-સરોજ-દલ-સન્ચાર-ક્શમસ-ત્વત-ક્રમઃ-
શમ્ભો તેન કથં કઠોર-યમ-રાડ-વક્શઃ-કવાટ-ક્શતિઃ
અત્યન્તં મૃદુલં ત્વદ-અન્ઘ્રિ-યુગલં હા મે મનશ-ચિન્તયતિ-
એતલ-લોચન-ગોચરં કુરુ વિભો હસ્તેન સંવાહયે 79

એશ્યત્યેશ જનિં મનો(અ)સ્ય કઠિનં તસ્મિન-નટાનીતિ મદ-
રક્શાયૈ ગિરિ સીમ્નિ કોમલ-પદ-ન્યાસઃ પુરાભ્યાસિતઃ
નો-ચેદ-દિવ્ય-ગૃહાન્તરેશુ સુમનસ-તલ્પેશુ વેદ્યાદિશુ
પ્રાયઃ-સત્સુ શિલા-તલેશુ નટનં શમ્ભો કિમર્થં તવ 80

કન્ચિત-કાલમ-ઉમા-મહેશ ભવતઃ પાદારવિન્દાર્ચનૈઃ
કન્ચિદ-ધ્યાન-સમાધિભિશ-ચ નતિભિઃ કન્ચિત કથાકર્ણનૈઃ
કન્ચિત કન્ચિદ-અવેક્શણૈશ-ચ નુતિભિઃ કન્ચિદ-દશામ-ઈદૃશીં
યઃ પ્રાપ્નોતિ મુદા ત્વદ-અર્પિત મના જીવન સ મુક્તઃ ખલુ 81

બાણત્વં વૃશભત્વમ-અર્ધ-વપુશા ભાર્યાત્વમ-આર્યા-પતે
ઘોણિત્વં સખિતા મૃદન્ગ વહતા ચેત્યાદિ રૂપં દધૌ
ત્વત-પાદે નયનાર્પણં ચ કૃતવાન ત્વદ-દેહ ભાગો હરિઃ
પૂજ્યાત-પૂજ્ય-તરઃ-સ એવ હિ ન ચેત કો વા તદન્યો(અ)ધિકઃ 82

જનન-મૃતિ-યુતાનાં સેવયા દેવતાનાં
ન ભવતિ સુખ-લેશઃ સંશયો નાસ્તિ તત્ર
અજનિમ-અમૃત રૂપં સામ્બમ-ઈશં ભજન્તે
ય ઇહ પરમ સૌખ્યં તે હિ ધન્યા લભન્તે 83

શિવ તવ પરિચર્યા સન્નિધાનાય ગૌર્યા
ભવ મમ ગુણ-ધુર્યાં બુદ્ધિ-કન્યાં પ્રદાસ્યે
સકલ-ભુવન-બન્ધો સચ્ચિદ-આનન્દ-સિન્ધો
સદય હૃદય-ગેહે સર્વદા સંવસ ત્વમ 84

જલધિ મથન દક્શો નૈવ પાતાલ ભેદી
ન ચ વન મૃગયાયાં નૈવ લુબ્ધઃ પ્રવીણઃ
અશન-કુસુમ-ભૂશા-વસ્ત્ર-મુખ્યાં સપર્યાં
કથય કથમ-અહં તે કલ્પયાનીન્દુ-મૌલે 85

પૂજા-દ્રવ્ય-સમૃદ્ધયો વિરચિતાઃ પૂજાં કથં કુર્મહે
પક્શિત્વં ન ચ વા કીટિત્વમ-અપિ ન પ્રાપ્તં મયા દુર-લભમ
જાને મસ્તકમ-અન્ઘ્રિ-પલ્લવમ-ઉમા-જાને ન તે(અ)હં વિભો
ન જ્નાતં હિ પિતામહેન હરિણા તત્ત્વેન તદ-રૂપિણા 86

અશનં ગરલં ફણી કલાપો
વસનં ચર્મ ચ વાહનં મહોક્શઃ
મમ દાસ્યસિ કિં કિમ-અસ્તિ શમ્ભો
તવ પાદામ્બુજ-ભક્તિમ-એવ દેહિ 87

યદા કૃતાંભો-નિધિ-સેતુ-બન્ધનઃ
કરસ્થ-લાધઃ-કૃત-પર્વતાધિપઃ
ભવાનિ તે લન્ઘિત-પદ્મ-સમ્ભવસ-
તદા શિવાર્ચા-સ્તવ ભાવન-ક્શમઃ 88

નતિભિર-નુતિભિસ-ત્વમ-ઈશ પૂજા
વિધિભિર-ધ્યાન-સમાધિભિર-ન તુશ્ટઃ
ધનુશા મુસલેન ચાશ્મભિર-વા
વદ તે પ્રીતિ-કરં તથા કરોમિ 89

વચસા ચરિતં વદામિ શમ્ભોર-
અહમ-ઉદ્યોગ વિધાસુ તે(અ)પ્રસક્તઃ
મનસાકૃતિમ-ઈશ્વરસ્ય સેવે
શિરસા ચૈવ સદાશિવં નમામિ 90

આદ્યા(અ)વિદ્યા હૃદ-ગતા નિર્ગતાસીત-
વિદ્યા હૃદ્યા હૃદ-ગતા ત્વત-પ્રસાદાત
સેવે નિત્યં શ્રી-કરં ત્વત-પદાબ્જં
ભાવે મુક્તેર-ભાજનં રાજ-મૌલે 91

દૂરીકૃતાનિ દુરિતાનિ દુરક્શરાણિ
દૌર-ભાગ્ય-દુઃખ-દુરહંકૃતિ-દુર-વચાંસિ
સારં ત્વદીય ચરિતં નિતરાં પિબન્તં
ગૌરીશ મામ-ઇહ સમુદ્ધર સત-કટાક્શૈઃ 92

સોમ કલા-ધર-મૌલૌ
કોમલ ઘન-કન્ધરે મહા-મહસિ
સ્વામિનિ ગિરિજા નાથે
મામક હૃદયં નિરન્તરં રમતામ 93

સા રસના તે નયને
તાવેવ કરૌ સ એવ કૃત-કૃત્યઃ
યા યે યૌ યો ભર્ગં
વદતીક્શેતે સદાર્ચતઃ સ્મરતિ 94

અતિ મૃદુલૌ મમ ચરણૌ-
અતિ કઠિનં તે મનો ભવાનીશ
ઇતિ વિચિકિત્સાં સન્ત્યજ
શિવ કથમ-આસીદ-ગિરૌ તથા પ્રવેશઃ 95

ધૈયાન્કુશેન નિભૃતં
રભસાદ-આકૃશ્ય ભક્તિ-શૃન્ખલયા
પુર-હર ચરણાલાને
હૃદય-મદેભં બધાન ચિદ-યન્ત્રૈઃ 96

પ્રચરત્યભિતઃ પ્રગલ્ભ-વૃત્ત્યા
મદવાન-એશ મનઃ-કરી ગરીયાન
પરિગૃહ્ય નયેન ભક્તિ-રજ્જ્વા
પરમ સ્થાણુ-પદં દૃઢં નયામુમ 97

સર્વાલન્કાર-યુક્તાં સરલ-પદ-યુતાં સાધુ-વૃત્તાં સુવર્ણાં
સદ્ભિઃ-સમ્સ્તૂય-માનાં સરસ ગુણ-યુતાં લક્શિતાં લક્શણાઢ્યામ
ઉદ્યદ-ભૂશા-વિશેશામ-ઉપગત-વિનયાં દ્યોત-માનાર્થ-રેખાં
કલ્યાણીં દેવ ગૌરી-પ્રિય મમ કવિતા-કન્યકાં ત્વં ગૃહાણ 98

ઇદં તે યુક્તં વા પરમ-શિવ કારુણ્ય જલધે
ગતૌ તિર્યગ-રૂપં તવ પદ-શિરો-દર્શન-ધિયા
હરિ-બ્રહ્માણૌ તૌ દિવિ ભુવિ ચરન્તૌ શ્રમ-યુતૌ
કથં શમ્ભો સ્વામિન કથય મમ વેદ્યોસિ પુરતઃ 99

સ્તોત્રેણાલમ-અહં પ્રવચ્મિ ન મૃશા દેવા વિરિન્ચાદયઃ
સ્તુત્યાનાં ગણના-પ્રસન્ગ-સમયે ત્વામ-અગ્રગણ્યં વિદુઃ
માહાત્મ્યાગ્ર-વિચારણ-પ્રકરણે ધાના-તુશસ્તોમવદ-
ધૂતાસ-ત્વાં વિદુર-ઉત્તમોત્તમ ફલં શમ્ભો ભવત-સેવકાઃ 100